Boekenspoor: Literatuur van wereldformaat
Literatuur van wereldniveau wordt over de hele wereld gelezen. Klassiekers raakten niet alleen lezers uit hun eigen tijd, maar hebben eeuwen later nog steeds impact. Door de universele en tijdloze thematiek zijn werken als Ilias, Aeneis en Hamlet na honderden jaren nog steeds populair bij een wereldwijd publiek.
Griekse helden
Literatuur die over de hele wereld wordt gelezen, neemt lezers mee naar nieuwe werelden. Soms zelfs al eeuwenlang. Rond 760 vóór Christus schreef de Griekse dichter Homerus de Ilias en schreef hij over de avonturen van de Griekse held Odysseus. Het zijn twee van de beroemdste werken uit de Westerse literatuurgeschiedenis. De Odyssee en Ilias brachten het 'onbekende' in Deventer en vonden ook hier hun lezers. In het onderwijs maakten klassieke teksten deel uit van het curriculum. Het boekje over de Griekse held Achilles is grondig bestudeerd door een ijverige scholier en staat vol met opmerkingen, onderstrepingen en aantekeningen in de marge.
Romeinse traditie
De Aeneis is het bekendste werk van de Romeinse dichter Vergilius. Het is een heldendicht over Aeneas, de fictieve stamvader van het Romeinse rijk, en beschrijft de oorsprong van Rome en de Romeinse beschaving. Vergilius werkte tien jaar lang aan de Aeneis, dat hij op verzoek van de Romeinse keizer Augustus had geschreven. De Aeneis was nog niet helemaal af toen Vergilius in 19 voor Christus stierf aan een zonnesteek. In zijn testament had hij vast laten leggen dat de Aeneis vernietigd moest worden, mocht hij sterven voor het werk voltooid was. Keizer Augustus liet dat echter niet toe, waardoor de vernietiging van een van de klassieke meesterwerken in de Latijnse taal is voorkomen.
Wraak, liefde, jaloezie, eerzucht
De toneelspelen van de Engelse toneelschrijver, dichter en auteur William Shakespeare worden al eeuwenlang gelezen, opgevoerd en verfilmd. Door universele en tijdloze thematiek zoals wraak, liefde, jaloezie en eerzucht zijn de werken nog steeds populair bij een breed publiek en zijn ze een inspiratiebron voor schrijvers en kunstenaars. Deventenaar Leendert A.J. Burgersdijk (1828-1900) heeft alle toneelstukken van Shakespeare naar het Nederlands vertaald. Tot ver in de 20e eeuw waren zijn vertalingen populair. De Athenaeumbibliotheek bewaart niet alleen de gedrukte uitgaven van Burgersdijks Shakespearevertalingen, maar ook diverse manuscripten van zijn hand. In een sierlijk handschrift schreef hij de rolverdeling, dialogen en regieaanwijzingen uit van onder meer Hamlet, De koopman van Venetië, Midzomernachtdroom en Hendrik VI.
Nederlandse literatuur van wereldniveau
Voor literatuur van wereldniveau hoeven we niet altijd buiten de landsgrenzen en in langvervlogen tijden te zoeken. Het werk van Harry Mulisch is in minstens 38 talen verschenen. Van Het Achterhuis zijn wereldwijd meer dan tien miljoen exemplaren verkocht, waarmee Anne Frank de meest gelezen Nederlandse auteur is. Maar ook de Nederlandse schrijver en illustrator Dick Bruna (1927-2017) is wereldwijd bekend, bij jong én oud. Van al zijn kinderboeken zijn de verhalen over Nijntje het bekendst. Er zijn 32 boeken over het witte konijntje verschenen, die in meer dan 50 talen zijn vertaald. Zo ook Miffa ad mare, een Latijnse vertaling van Nijntje aan zee uit 1963.
