Boeken van de Zusters en Broeders des Gemenen Levens
De Broeders en Zusters van het Gemene Leven richtten zich niet alleen op zielzorg en onderwijs, maar ook op het produceren van boeken. Een belangrijk deel van de Nederlandse boekproductie in de 15de eeuw komt voor hun rekening. Behalve voor eigen gebruik in kloosters en broeder- en zusterhuizen, werden ook voor leken, edelen maar ook welgestelde burgers, boeken afgeschreven.
Bibliotheken
Het afschrijven, lezen en overdenken van teksten stond centraal in het leven van veel moderne devoten. Het is daarom niet verwonderlijk dat de broeders en zusters van het gemene leven er rijk gevulde bibliotheken op nahielden. Van de bibliotheek van het Rijke Fraterhuis in Deventer is een catalogus bewaard gebleven. Ook over de bibliotheek van het vrouwenklooster te Diepenveen is veel bekend. Van beide huizen is een deel van het boekenbezit nog aanwezig in de Athenaeumbibliotheek.
De Delftse Bijbel
De Delftse Bijbel uit 1477 is de eerste bijbel die gedrukt werd in de Nederlandse taal. Dat maakt het boek bijzonder. Eeuwenlang heeft het verzamelaars, wetenschappers en andere geïnteresseerden weten te boeien. De bijbel zou van grote invloed zijn geweest op de vorming van onze Nederlandse (religieuze) identiteit. In Deventer is een bijzonder exemplaar van dit beroemde boek aanwezig, in de schatkamers van de Athenaeumbibliotheek.
Zuster- en broederboeken
Een zusterboek is een verzameling levensbeschrijvingen van zusters uit een bepaalde religieuze leefgemeenschap. De inhoud is in de eerste plaats stichtend. De verhalen hadden tot doel latere volgelingen tot even grote deugdzaamheid en vroomheid aan te sporen. Er zijn vijf Middelnederlandse zusterboeken overgeleverd. Er bestaan ook broederboeken, zoals Van den claeren ende verluchten mannen der oerden van Cistercien, dat aanwezig was in het Buiskenshuis. De broederboeken waren meestal in het Latijn geschreven, terwijl de zusters de voorkeur gaven aan levensbeschrijvingen in de landstaal.
- Zusterboek Diepenveen
Hier beghint het leven en starven onses eerwerdighen vaders heer johan brinckerinck… Diepenveen, 1524.
Zusterboek uit het Sint Maria en Sint Agnes-Klooster te Diepenveen, bestaande uit vijftig viten van zusters en een levensbeschrijving van de eerste rector Johannes Brinckerinck (1359-1419). In een epiloog wordt de stichting van het Duitse klooster Hilwartshausen in 1494 beschreven.
- Zusterboek Meester Geertshuis
Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren… Kort na 1456.
Zusterboek van het Meester Geertshuis te Deventer, bestaande uit levensbeschrijvingen van 64 zusters uit de periode 1398-1456. Tussengevoegd zijn enkele berichten over de armoede van het huis, de deugden der zusters en de lotgevallen tijdens het Utrechtse schisma (1423-1433).
Getijdenboek
In een getijdenboek staan de gebeden die kloosterlingen in de loop van de op vaste tijden moesten zeggen of zingen. Ook gewone burgers hadden vaak een getijdenboek. Soms zijn ze bijzonder rijk versierd. Geert Grote vertaalde het getijdenboek vanuit het Latijn naar de volkstaal.
Rijk geïllustreerd en gedecoreerd handschrift met vier paginagrote miniaturen en enkele initialen met afbeeldingen. Op grond van de decoratie moet de oorsprong van dit getijdenboek in het IJsselgebied worden gezocht. Dit getijdenboek is aanwezig in de collectie van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek.
Grotere afbeelding Getijdenboek Oost-Nederland, 1477. Handschrift op perkament.
