Nieuw jasje, zelfde recept

In het nieuwe cultureel seizoen houden zeven Deventer erfgoedorganisaties lezingen op verschillende locaties in de stad. Elke lezing kent een eigen thema. De bezoeker wordt in hinkstapsprongen door de tijd meegenomen langs verschillende onderwerpen. Verschillende experts vertellen vanuit hun vakgebied verdiepende verhalen over de Hanzestad.

Verschillende locaties
De deelnemende organisaties aan de lezingenreeks zijn Museum Geert Groote Huis, Archeologie Deventer, Athenaeumbibliotheek, Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, Etty Hillesum Centrum, Deventer Verhaal en Architectuurcentrum Rondeel. Voorheen organiseerden deze organisaties elk hun eigen lezingen. Nu worden ze gebundeld en op verschillende locaties in de stad aangeboden. Zo zijn de Bergkerk, het Grote Kerkhof en de Bibliotheek Deventer nieuwe decors in de lezingenreeks. De lezingen zijn gratis toegankelijk. Ook zullen diverse lezingen als livestream te volgen zijn.

De eerste lezing
De eerste lezing op 30 september gaat over de opgravingen op het Grote Kerkhof. Het eerste deel van de avond wordt ingevuld door gemeentelijk archeoloog Bart Vermeulen. Hij vertelt over de ontwikkeling van het Grote Kerkhof en het plein in een bredere context in de stad. Tijdens het tweede deel van de avond vertelt archeologe Hadewich Eggels over de eerste resultaten van het recente archeologische onderzoek op het Grote Kerkhof tot nu toe.

Athenaeumbibliotheek
De Athenaeumbibliotheek organiseert op woensdagavond 10 november en donderdagavond 20 januari een lezing.

Lezing 10 november: Deventer en de West-Indische Compagnie: kolonisatie, kaapvaart en slavenhandel

Het is een nauwelijks bekend deel van de Deventer geschiedenis: de verbondenheid van Deventer met de West-Indische Compagnie. De pijlers van deze Compagnie waren kolonisatie, kaapvaart en koophandel. Onder de naam Deventer waren verschillende schepen actief die naast kaapvaart vooral ook ingezet werden voor vervoer van slaven, goud, hout, suiker en tabak. Vanuit een lokaal perspectief wordt ingegaan op de vraag hoe en waarom Deventenaren betrokken waren bij de West-Indische Compagnie en haar activiteiten. Wie waren de bewoners van Deventer die (financiële) belangen hadden bij de oprichting van de West-Indische Compagnie? Wat was hun achtergrond en waren er onderlinge relaties? Hoe kwam het dat juist Deventer uit was op een bewindhebberspositie in de kamer van Amsterdam van de West-Indische Compagnie? Wie waren de bewindhebbers die Deventer vertegenwoordigden en wat was de rol van het stadsbestuur? En wat voor betekenis heeft dit verleden op het hier en nu?

Over de spreker
Siert Wieringa is cultureel antropoloog. Hij heeft op verschillende managementposities gewerkt voor Artsen zonder Grenzen en het Internationale Rode Kruis. Door zijn kennis van het Caribisch gebied en zijn werkzaamheden in onder meer West-Afrika is hij bijzonder geïnteresseerd geraakt in de Nederlandse slavernijgeschiedenis. Vorig jaar heeft hij een bijdrage geleverd aan het onderzoek naar het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam.

Lezing 20 januari: Deventer schiet met scherp. Een vergeten pamfletoorlog uit de Gouden Eeuw

De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was nog niet achter de rug of in Overijssel brak alweer een nieuwe oorlog uit. In een conflict over de machtsverdeling in het gewest kwam Deventer in 1654 lijnrecht tegenover Zwolle te staan. Met als dieptepunt het beleg van Hasselt in 1657 waarbij tientallen doden vielen en vele huizen schade opliepen.

Het conflict duurde tot 1672 en werd grotendeels in de media uitgevochten. Met een bombardement van pamfletten trachtten de strijdende partijen in deze jaren de publieke opinie voor zich te winnen. In dit publieke debat toonden de Deventer regenten zich het meest bedreven. Hun eigen standpunt verdedigden zij bij voorkeur met redelijke argumenten in pamfletten die die op naam van het Deventer stadsbestuur werden uitgebracht. Hun tegenstanders vielen ze aan in anonieme pamfletten waarin zij geen stijlmiddel onbeproefd lieten.

De Overijsselse mediaoorlog leverde een enorme collectie politiek drukwerk op die in de vaderlandse geschiedschrijving tot dusver nauwelijks aandacht heeft gekregen. Jan Haverkate heeft alle pamfletten gelezen en promoveerde op dit onderwerp in 2019 aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. In zijn lezing vertelt hij hoe het komt dat Deventer de mediaoorlog won maar de politieke strijd uiteindelijk verloor.

Over de spreker
Jan Haverkate (1946) werd geboren in Hengelo (O) en studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Na enkele jaren als docent werkzaam te zijn geweest in het middelbaar onderwijs stapte hij in 1974 over naar de journalistiek. Tot zijn pensionering in 2011 was hij in diverse functies werkzaam voor dagbladen van De Persgroep. In 2019 promoveerde hij aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op een onderzoek naar een vergeten Overijsselse pamfletoorlog uit de Gouden Eeuw.

Aanmelden
Aanmelden voor de lezingen is verplicht en kan via de website van Deventer Verhaal: Reserveren - Deventer Verhaal. De lezingen zijn alleen toegankelijk met een geldig coronatoegangsbewijs. Dit geldt voor iedereen vanaf 13 jaar en ouder. Vanaf 14 jaar is ook het tonen van een geldig legitimatiebewijs verplicht (ID, paspoort of rijbewijs).